DÜRTME TEORİSİ

Richard Thaler…

Kendisi bir ekonomist, 2017’de Nobel Ekonomi Ödülü aldı. Bugün kendisine ait bir teoriden bahsedeceğim, nudge theory ya da dürtme teorisi denilen kavram insanların seçim süreçlerindeki davranışlarını ele alıyor.

Buradaki dürtmeden kasıt, insanları yavaşça ve onlar farkına varmadan başka yöne doğru çevirmek. Gücü elinde bulunduran sistemler kurallar ile insanları yönlendirmeye çalışırlar fakat her zaman başarılı olamayabilirler.

Bu konu ile ilgili en çok kullanılan örneklerin başında organ bağışı konusu geliyor. Organ bağışı oranlarının en yüksek olduğu ülkeleri incelediğimizde bunu kültürel sebeplerle ya da dini sebeplerle açıklamaya çalışabiliriz, kısmen açıklayabiliriz de ama durum biraz farklı.

Bunun altında dürtme teorisi var, nasıl derseniz hemen anlatayım.

Bazı ülkelerde ehliyete başvurduğunuzda otomatik olarak sizi organ bağışçısı ilan ediyorlar, istemeyen olursa yasal prosedürleri yerine getirerek bu listelerden çıkıyor ama pek kimse uğraşmak istemediği için bu rakamlar sabit kalıyor.

Organ bağışının düşük olduğu ülkelere bakalım…

Bu ülkelerde insanlar organlarını bağışlamak için az da olsa belirli prosedürlerini yerine getirmek zorundalar bu sebeple çok az kişi organlarını bağışlıyor.

İnsanların gerçekten harekete geçmesini istiyorsanız onlara harekete geçmeyi önermeyin, onları durdurmayacak teklifler sunun.

Otomatik olarak insanları organ bağışı listesine eklemek çok mu sert geldi? Biraz yumuşatalım. İnsanlara bir seçim hakkı tanıyın, formda boş geçemeyecekleri bir soru olarak onlara sunun, organlarını bağışlamak istiyor musun? Yine evet diyenler olacaktır…

Seçimlerimizin bize ait olduğunu düşünüyoruz ama durum pek öyle değil, birileri bizim düşüncelerimizi yönlendiriyor ve biz kendi kararlarımızı alabildiğimizi düşünerek mutlu mesut yaşıyoruz.

Bu konu ile kardeş başka bir yazı yazdım, ismi seçim mimarisi, mutlaka okumanızı öneriyorum, buraya tıklayabilirsiniz.

Geçen günlerde davranış ekonomisi ile ilgili bir yazı yazmıştım ve yine başrolde Richard Thaler vardı, okumak için buraya tıklayın.

Bugün yorucu bir gündü, bugüne ait fotoğraflar ve video instagram profilimde mevcut, yarın görüşmek üzere.