BIG TECH

“Dünya 5’ten büyüktür” cümlesindeki “5” Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyelerini temsil etmektedir.

Kimdir bu daimi üyeler?

ABD

Çin

Rusya

İngiltere

Fransa

Geçtiğimiz günlerde “Dünya GAFAM’dan büyüktür” diye bir açıklama yapılmıştı.

Nedir bu GAFAM?

Google

Apple

Facebook

Amazon

Microsoft

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyelerinin veto hakları vardır, “Dünya 5’ten büyüktür” söylemi de buradan çıkmıştır. GAFAM denilen şirketlerin de veto hakları olduğunu geçtiğimiz ABD seçimlerinde gördük, görevdeki ABD Başkanının, dünyanın belki de en güçlü isminin hesaplarını kapattılar.

Bugün konumuz big tech.

Ülkemizde GAFAM, Amerika’da ise GAFA olarak adlandırılan (Microsoft’u bunun içinde görmüyorlar) bu grubun en önemli amacı kitlelerini rakiplerine kaptırmamak ve kendi ekosistemleri içinde tutmak. Bunu yapmak için kullanıcı verilerini kullanarak müşterilerini olabildiğince mecralarında tutmak istiyorlar. Algoritmalar ile yaşadığımız bu kullanıcı deneyimi ile keyifli vakit geçirsek de hayatın gerçeklerinden uzaklaşabiliyoruz.

Örneğin Google, kimse onunla kötü olmak istemez. Orada yoksanız, siz de bugün yoksunuz demektir. Arama motoru piyasasında Google şirketinin payı %92’lere varıyor, yani bir rakibi yok. Google şirketine karşı çıkarsanız artık siz yoksunuz demektir, bu kadar basit.

Aynısı Facebook’a ait olan WhatsApp için de geçerli. Kullanıcı sözleşmesi için tepki gösterip Telegram indiren arkadaşlarımın hepsi WhatsApp’a geri “dönmek zorunda” kaldılar, çünkü herkes orada!

Bu şirketler o kadar büyük ve güçlüler ki rakipleri yok, rekabet edilemez durumdalar.

1960’lı yıllarda başka bir Big Tech oluşumu vardı. IBM ve BUNCH (Burroughs, Univac, NCR, Control Data, Honeywell) şirketleri “büyük birader” olarak anılıyorlardı. Apple meşhur 1984 (George Orwell) reklamı ile o günün big tech şirketlerini eleştiriyor ve kullanıcılarını bireyselleştirilmiş teknolojiye davet ediyordu. Apple bu reklam filmi ile o günün big tech şirketlerini nasıl eleştiriyordu, izleyin lütfen.

GAFA ya da GAFAM için big tech deniliyor ama bir de NATU var.

Netflix

Airbnb

Tesla

Uber

Girdikleri sektörlerde yıkıcı bir yenilenme oluşturan ve ellerindeki kullanıcı verileri ile geleneksel şirketlerin önüne geçerek önlenemez bir yükselişe giren bu firmalar da farklı bir oluşumu temsil ediyorlar.

Big tech firmalarına Tech Giants (Teknoloji Devleri) hatta teknoloji devletleri diyenler de var.

Koronavirüs süreci yukarıda saydığım tüm şirketlerin kat kat büyümesini ve tamamen hayatın her alanına girmelerini sağladı. Ülkemizde hizmet veren GETİR ya da Banabi (Yemek Sepeti) gibi oluşumlar güzel işler yapsalar da koronavirüs süreci ile ellerindeki veriler, ulaştıkları müşteriler ve dağıttıkları ürün skalası hiç olmadığı kadar genişledi.

Big tech şirketleri rakipsizler dedim ama iki ülke akıllıca işler yaparak bu şirketlere rakip şirketler kurdular ve bu konuda gerçekten başarılı oldular.

Rusya

Google yerine Yandex, Facebook yerine VKontakt.

Çin

Amazon, Facebook ve Google yasak! Benzerlerini kullanıyorlar.

Çin ile ilgili yazdığım dijital çin seddi yazım için buraya tıklayabilirsiniz.

Hoşça kalın…