GÖRÜNMEZ EL TEORİSİ

Last updated on 21/02/2021

Merhaba…

Psikoloji, iletişim, sağlık gibi alanları geçtik bugün de ekonomi üzerine bir konuya değinmek istedim. Bir hatam olursa cahilliğime verin diyerek sözlerime başlıyorum.

Görünmez el metaforu, Adam Smith’in Astronomi Tarihi (1758) isimli denemesinde ve Ahlaki Duygular Kuramı (1759) kitabında 1’er defa yer almaktadır. Bu kavram, Smith’in en popüler eseri olan Ulusların Zenginliği (The Wealth of Nations) kitabında 3 farklı yerde kullanılmıştır.

Şimdi görünmez el nedir, okuduklarımdan anladığım şeyi aşağıdaki paragrafta size anlatıyorum…

Adam Smith, bireylerin kendi çıkarları ile uğraşırken aynı anda istemeden de olsa topluma da katkı sunduklarını dile getirmektedir. Toplumda herkes bencil olsa da görünmez bir elin piyasa mekanizmalarını işleteceğini ve çarkların döneceğini söyler. Kişilerin bireysel faydalarını maksimize etmek için yapacakları her hareket toplumsal refaha da katkıda bulunur, arz-talep konusu açısından da bakarsanız durum böyledir. Siz karnınızı doyurmak için bir elma aldınız, siz karnınızı doyururken; elmayı yetiştiren, nakliyatını yapanlar da kazanır, onlar da ellerine geçen para ile başkalarına bilmeden iyilik yapar ve çarklar döner.

Buraya kadar her şey güzel olsa da 1929 yılında yaşanan büyük buhran sonrası Keynesyen ekonomi modeli ipleri eline almış ve uzun süre bu durum devam etmiştir.

Görünmez el demişken bir de Tanrı’nın Eli olayından bahsedelim ama önce 1 dakikalık bu videoyu izleyelim.

Maradona 1986 Dünya Kupası’nda İngiltere’ye eli ile gol atmış ve maç sonunda kendisine “golü elle mi attın?” diye soran gazetecilere “Tanrı’nın eli” cevabını vermiştir. Gerçekten elini kullanarak golü attığını 2005 yılında kabul eden futbolcu, hatıralarında o golü 1982’de Arjantin ve İngiltere arasında yaşanan Falkland Muharebesi’nde öldürülen gençlerin intikamını almak için attığını söyler, zaten o gol ve Arjantin’e getirdiği galibiyet o dönem İngiltere halkının moralini bozmaya yeter.

Kitaplarda gördüğüm ilgi çekici kavramların altını çiziyorum, araştırıyorum ve her gün sizin için yeni bir yazı kaleme alıyorum, elimden geldiğince işte…

Bu kadar ellerden bahsetmişken yazımı da bu şarkıyla bitirmek istedim. Yarın yeniden görüşelim.